Yüzyıllarca dışa kapalı olarak varlığını sürdüren Japonya,
Meiji dönemiyle birlikte yalnızca ekonomik,politik ve sosyal ve diğer
reformları yapmakla kalmayıp gözünü uzaklara, paylaşım savaşlarından pay almaya
dikti.1894/95 Çin Savaşını kazandı.1904/95 Rus Savaşını da...(*) 1914 de Koreyi
resmen iltihak etti. Mançurya üzerinde geniş imtiyazlar elde etti..Almanya'nın
bölgedeki nüfuz alanlarını de ele geçirdi.
Osmanlı İmparatorluğu ve Türklerin Orta Asya'daki yakın
akrabalarıyla sıcak ilişkiler kurup Rus tehdidini azaltarak, Çin ve
Güneydoğu Asya dışında da güçlü ve etkin bir konuma gelmek 20. yüzyıl ilk
çeyreğinde Japonya'nın dış politikadaki en önemli hedeflerinden biriydi.
Sibirya ve Orta Asya'da nüfuzunu arttırarak etkin konuma
gelmek, Japonya'nın Çin üzerindeki baskı ve denetimini güçlendirecek, gerek
Çin'de gerekse Orta Asya'da Rusların tehditlerini azaltacaktı.
Rusya'da Ekim Devrimini takip eden günlerde ilk fırsat
ortaya çıktı. Kazan'da Tatar, Başkırt ve Çuvaşlar, İdil-Ural Devletinin
(İdil-Ural Statı) bağımsızlığını ilan ettiler. Sadri Maksudi(Arsal)'yi (**)
Cumhurbaşkanı seçtiler.(20 Kasım 1917)
Japonların desteklediği 15 milyonluk İdil-Ural devletinin
ömrü kısa oldu. Ruslar İdil-Ural Devletine son verdiler.(1918) Japonlar, önde
gelen iki-üç bin Tatar ve Başkırt ailenin bölgede tahliyesinin
sağladılar.Ailelerin çoğunluğu Japonya'ya yerleşti. Bir kesimi Japonya
üzerinden ABD dahil başka ülkelere göçtüler. Japonya'da kalanlar küçük bir
gurup olarak günümüzde de varlığını sürdürmektedir.(***) İkinci Dünya Savaşı
sonrasında da Kazanlı bazı ailelerin Japonya'ya göçtüğü bilinmektedir.
(*) Bu savaş sırasında Ruslar, Karadeniz Donanmasını,
Boğazlardan geçirip Akdeniz, Süveyş Kanalı, yoluyla Japonya'ya göndermek
istedilerse de Osmanlılar
donanmanın Boğazlardan geçmesine izin vermeyince, Ruslar
için tek seçenek, Baltık Donanmasını Japonya'ya göndermek oldu. Donanma,
Japonya'ya ulaşamadan savaş sona erdi. Bu nedenle Japonlar, günümüzde bile
Türklere minnet duyarlar.
(**) Sadri Maksudi(1982-1957), Kazan yakınlarında Taşsı'da
doğdu.Paris Hukuk Fakültesini bitirdi. İki dönem Rus Dumasında Kazan Türklerini
temsil etti. Sovyet Devriminin hemen ardından kurulan İdil-Ural Devletinin ilk
Cumhurbaşkanı oldu. Devlet, 1918 de dağıtılınca, önce Finlandiya'ya sonra
Paris'e gitti. Sorbon Üniversitesinde Slav Ülkeleri Enstitüsünde Orta Asya Türk
Tarihi dersleri verdi.(1923/25)
Ankara Hukuk Mektebinin çağrısını kabul edip Türkiye'ye geldi.
Türk vatandaşı olduktan sonra üç dönem milletvekilliği yaptı. Ankara ve
İstanbul Üniversitelerinde hukuk ve tarih dersleri verdi.
Yapıtlarından bazıları: Orta Asya Türk Devletleri(1934),
Türk Tarihi ve Hukuk(1947), Milliyet Duygusunun Sosyolojik Esasları.(1955)
(***) 1955 yılında Japonya'da yaşayan Kazanlıların Türk
uyruğuna geçmeleri kabul edilince, bir kesim Kazanlı Türkiye'ye
yerleşmişlerdir.
,
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.